Çölyak Hastalığı, Çölyak Dışı Glüten Duyarlılığı Ve Buğday Alerjisi Farkları

Çölyak hastalığı (ÇH), çölyak dışı glüten duyarlılığı (NCGD) ve buğday alerjisi tıbbi rahatsızlıklar ve gıda aşırı duyarlılık türleridir. Çölyak hastalığı ve glüten duyarlılığının, kramp, ishal ve kabızlık gibi birçok sindirim sistemi semptomu vardır.

Semptomlar, kemik ya da eklem ağrısı, baş ağrısı ya da yorgunluk şeklinde vücudun diğer kısımlarında da görülebilir. Buğday alerjisi semptomları, kaşınma, kurdeşen ya da ölümcül bir reaksiyon olan anafilaksi olabilir. ÇH ve GD tedavisi, glüteni beslenmeden çıkarmaktır.

Glüten, buğday, çavdar ve arpada ve karışımlarda ve bu tahıllardan yapılan ürünlerde doğal olarak bulunan bir proteindir. Buğday alerjisi olan birinin tedavisi, her türlü buğdayı beslenmeden çıkarmaktır.

ÇH, GD, ya da buğday alerjisi olanlar genelde şanslıdır çünkü iyileşmek için komplike tıbbi tedavilere ihtiyaçları yoktur ancak sorunlu gıda ya da gıdalardan kaçınmalıdırlar. Gıdaya verilen reaksiyon türlerine daha yakından bakalım.

Çölyak Hastalığı (ÇH)

Glütenin sindirilmesine tepki olarak genetik duyarlılığı olan kişilerde görülen genetik bir otoimmün rahatsızlıktır. Glüten reaksiyonu, vilöz körelmesine ya da ince bağırsağı sarmalayan hücrelerin yağlanmasına sebep olur, bu da geniş kapsamlı semptomlarla besinlerin kötü emilmesine neden olur. ÇH’nin yukarıda yazılanlar dışında, kansızlık, davranış değişiklikleri, bodur büyüme ya da kısırlık gibi 300yi tanımlayan testler ya da bipınızktur. ediyor olsa da, şu an için çınmalıdırlar. ı yoktur ’ün üzerinde tanımlı semptomu vardır. Dermatitis herpetiformis, cilt kızarıklığı olarak ortaya çıkan çölyak hastalığıdır. ÇH oranı, teşhis edilen akrabalar arasında daha yüksektir ancak genetik yatkınlığı olan herkes, her yaşta çölyak hastalığına yakalanabilir. Şu an için, nüfusun yaklaşık %1’inin çölyak hastası olduğu bilinmektedir; bu kişilerin %83’ü halen teşhis edilmemiştir. Araştırma, farmasötik ve diğer tedavilerle devam ediyor olsa da, şu an için çölyak hastalığının tek tedavisi, ömür boyu glütensiz beslenmedir.

Çölyak Dışı Glüten Duyarlılığı (NCGD)

Glüten duyarlılığı (GD) olarak da bilinir ve tam tanımı yoktur. immunoglobulin E (IgE) (buğday alerjisindeki gibi, aşağıya bakınız) ya da otoimmün bir reaksiyon (ÇH’deki gibi, yukarıya bakınız) değildir. GD’yi tanımlayan testler ya da biyobelirteçler yoktur. 2012’nin başlarında GD, uluslararası çölyak uzmanı bir grup tarafından, çölyak hastalığının (ÇH) uzak bir durumu olarak sınıflandırıldı ancak halen tam olarak anlaşılmış değildir. Reaksiyonlar, glüten sindirildikten 48 saat sonra başlayıp, çok daha uzun süre devam edebilir. GD’yi teşhis etmek için önce ÇH, buğday alerjisi ya da diğer olası semptomların elenmesi gerekir. Akabinde, glütensiz beslenmede iyileşme gözlenirse, glüten duyarlılığı teşhis edilebilir. Sınırlı sayıda araştırma, GD’nin nüfusun %2 ila %6’sını etkileyebildiğini hesaplamaktadır. Şu an için GD’nin tek tedavisi ömür boyu glütensiz beslenmedir.

Buğday Alerjisi

buğdaydaki yüzlerce proteinden birine verilen bir bağışıklık reaksiyonudur. Buğday alerjisi olan birinin, T-hücreleri adlı akyuvarlarından biri, buğdaya “saldırması” için immunoglobulin E (IgE) antikorları gönderir. Aynı zamanda, vücuttaki yerel dokular da, vücudun kalanını sorunla ilgili bilgilendiren doğal kimyasal haberciler gönderir. Bu reaksiyon çok hızlı gerçekleşir (dakikalarla birkaç saat içerisinde) ve mide bulantısı, karın ağrısı, kaşınma, dudak ve dil şişmesi, nefes darlanması ya da anafilaksi (ölümcül bir reaksiyon) gibi çeşitli semptomlar gösterebilir.

Buğday alerjisi olan biri, buğdayın her türlüsünü yemekten kaçınmalıdır ancak buğday dışı kaynaklardaki glüteni sindirmede sorun yaşamamaktadır. (Elbette, hem buğday alerjisi olması hem de ÇH ya da GD olması ihtimali de vardır.) Birleşik Devletler ‘de, buğday, insanların alerjisi olduğu en sık tüketilen sekiz gıdadan biridir. is Buğday alerjisi olan çocuklar, büyüdüğünde alerjiden kurtulabilirler ancak buğday alerjisi olan yetişkinler genelde ömür boyu bu alerjiyle yaşar. Tek tedavisi buğdaysız beslenmedir.

Çölyak Hastalığım Mı Var Çölyak Dışı Glüten Duyarlılığım Mı Yoksa Buğday Alerjim Mi?

Bu sorunun cevap ve sizin için doğru olan beslenmeyi takip etmenin anahtarı teşhistir. Bu yüzden de, test edilip, teşhis konmadan önce glütensiz beslenmeye başlamamanız önemlidir.

• Çölyak hastalığı teşhisi, ince bağırsak biyopsisi ardından kan taraması yapılarak ve glütensiz beslenmeye geçildiğinde semptomların azalıp azalmadığının ya da yok olup olmadığının izlenmesiyle konur. Genellikle bir gastro-antrelog tarafından yapılacak doğru bir ilk teşhis için hasta normal glütenli beslenmesine devam etmelidir.
• Çölyak dışı glüten duyarlılığının teşhisi biraz daha farklıdır; çölyak hastalığı, buğday alerjisi ya da semptomlarınızla ilişkilendirilebilecek diğer rahatsızlıkların test edilmesi ve elenmesiyle bulunur. Bu testler yapıldıktan sonra, glütenin beslenmeden çıkarılması, semptomları iyileştirirse, GD teşhisi konabilir. Teşhis gastro-antrelog ya da aile hekimince yapılabilir.
• Buğday alerjisi gibi IgE gıda alerjisi teşhisi, genelde RAST ya da cilt prik testiyle ve alerjeni kullanan çift kör plasebo testiyle yapılır. Bu teşhis genelde bir alerji uzmanınca yapılır.
• Çölyak hastalığı, çölyak dışı glüten duyarlılığı ve buğday alerjisi, glüten ya da buğdayın çıkarıldığı uygun beslenmeyle tedavi edilebilecek tıbbi rahatsızlıklar ve gıda aşırı duyarlılık türleridir. Doktorunuz ve tescilli diyetisyenle çalışmak, doğru bir teşhis için size yardımcı olacağı gibi, sağlığınızı ve sıhhatinizi destekleyen bir beslenme benimsemenizi sağlayacaktır.

Referanslar:

• MedlinePlus: Gıda Alerjisi. NIH. Ulusal Tıp Kütüphanesi. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/foodallergy.html Gıda Alerjisi – Genel bir Bakış. 2012. Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü. 3/2014. http://niaid.nih.gov/topics/foodallergy/documents/foodallergy.pdf
• Glütensiz beslenme: bilmeniz gerekenler. Uluslararası Gıda Bilgileri Konseyi. Erişim 3/2014. http://www.foodinsight.org/Content/3862/FINAL%20Glüten%20Fact%20Sheet.pdf
• Glüten İntoleransı. 2014. Amerika Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi. Erişim 3/2014. http://aaaai.org/conditions-and-treatments/conditions-dictionary/glüten-intolerance.aspx
• Pongdee, T. 2014. Gıda alerjisi- gıda intoleransı. Amerika Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi. Erişim 3/2014. https://www.aaaai.org/Aaaai/media/MediaLibrary/PDF%20Documents/Libraries/EL-food-allergies-vs-intolerance-patient.pdf
• Gıda alerjileriyle ilgili her şey: Buğday alerjisi. Amerika Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi. Erişim 3/2014. http://www.foodallergy.org/allergens/buğday-allergy
• Fasano A. Glütenle İlgili Rahatsızlıklara Klinik bir Kılavuz. Lippincott Williams & Wilkins. Philadelphia, PA. 2014. Çölyak Hastalığı için Medikal Profesyoneller Kılavuzu. Chicago Üniversitesi Çölyak Hastalığı Merkezi. Erişim 3/2014 http://www.cureçölyakhastalığı.org/medical-professionals/guide
• Ludvigsson, J.F., Leffer, D.A., Bai, J., Biagi, F., Fasano, A., Green, PHR., ve ark., Ciacci, C. (2013) Çölyak hastalığının ve ilgili terimlerin Oslo tanımları. Gut. 62(1):43-52 (Elektronik Versiyon) Erişim 3/2014 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3440559/pdf/nihms382798.pdf